✍🏻Азыркы кезде ар бир экинчи ата-эненин баланы алаксытуучу куралы — смартфон, тагыраагы, сенсордук экраны бар телефон. Наристенин жаш курагы канчада экенине карабай аны чукулап тынч отуруусу ата-энеге ошол мүнөттөрдө пайдалуу сезилет. Бирок бул алдамчы убакыт баланын келечегине чоң зыян алып келерин билесизби? Эмесе, смартфондун балага тийгизген терс таасирлерине кеңири токтолобуз.
❗1. Ата-энеси менен болгон мамилесине таасир этет. 2 жашка чейинки убакта наристенин мээси үч эсе тез өсөт. Ата-эненин баласы менен сүйлөшүүсү анын мээ клеткаларынын калыптанышына жардам берет. Мындай учурда бала убактысын ата-энеси менен эмес, смартфон менен өткөрсө, аң-сезими өспөй калат.
❗2. Баланын алгачкы “наркотиги” болуп калат. Смартфон аркылуу бала каалаганын (оюн, музыка, видео) ала алат. Бул техника анын кругозорун өстүрбөстөн, тескерисинче, көнүмүш адатка айланат. Натыйжада бала дайыма смартфонду эңсеп калат.
❗3. Талма пайда болот. Балдар жакшы көргөн нерсесин колунан тартып алса чыр салышат. Айрымдары калтырап-титиреп жатып калат.
❗4. Уйкусу бузулат. Жаш балдар эле эмес, чоңдор да уктарда смартфон колдонсо экрандан чыккан жарык уйку гормонунун иштешине терс таасир этет. Жыйынтыгында уйку цикли бузулат.
❗5. Окуу жөндөмдүүлүгүнө таасир этет. Окуу үчүн маанилүү болгон визуалдык көндүмдөрүнүн өсүшүнө, чыгармачылык жөндөмүнө, элестетүүсүнө зыян келтирет.
❗6. Агрессивдүү кылып коёт. Смартфонду ойноп жатып экраны иштебей, же көрүп жаткан видеосу токтоп калса баланын ачуусу келип, кайра-кайра баскылап, кээде чаап да жиберет. Мындай көрүнүш баланы агрессивдүүлүккө алып барат.
❗7. Социалдык коркунучтар жаралат. Социалдык көндүмдөргө үйрөнүү – баланын ийгиликтүү өсүшү үчүн маанилүү этап. Смартфонду көп колдонгон бала чоңойгондо башкалар менен пикир алышууда, үй-бүлөлүк маселелерде, карьералык өсүүдө өз алдынча чечим чыгара албай көп кыйынчылыктарга учурайт.
🤕Кандай ооруларды чакырат?
- Миопия (көрүүсү начарлайт)
- Моюн, жүлүн, омуртка оорулары.
- Баш оору.
- Тарамышы тартышуу.
- Ашыкча салмак
- Кант диабети
- Иммунитеттин төмөндөөсү
- Инсульт, инфаркт.
