30.1 C
Bishkek
14.06.2025
МакалаларРубрикасызТарбия

Атанын наркы, баланын баркы жоголдубу?

Заман акырына жакындап, адам зат бузулуунун акыркы че­гинен чыгып, адамдык сыпат­тан толук ажырап бара жатка­нына жакында дагы бир жолу күбө болдук. Өлбөсөң көрбө­гөндү көрүп, укпаганды угат экенсиң, эзели ар-намысынан ажырабай, таза, аруу жашап келген элибиздин арасынан эки жашар балага зордук-зомбулук көрсөткөн айбанды да көрдүк. Баса, айбан деп айтканым да туура эмес болуп калар, антке­ни айбан атмайдын эч бири эр­кегине асылбайт. Ургаачысына да туут жашына жеткенде гана кошулат. Демек, мындай арам ишке барган «нааданга» ыла­йыктуу жаман ат табуу да мүм­күн эмес экен. Эмнеси болсо да, болор иш болду. Ар ким өз жазасын алат. Ар ким күнөөсү­нө жооп берчү күн келет. Ме­нин айтайын дегеним, биздин жаш балдарыбызга болгон ма­милебиз сууп бара жаткандай. Бул окуядан сырткары да жаш балдар-кыздарга зордук-зом­булук көрсөтүп, күч колдонгон фактылар толтура. Ата-энеси тирүү туруп «тирүүлөй жетим» болуп жетим каналарды тол­турган балдар канча. Бешиктен бели чыкпай базарда «такси» айдап, көчөдө суранып тилем­чилик кылып жүргөн балдар­дын ата-энелери деле оо дүйнө сапар алып кеткен эмес (балда­рын ушундай абалга калтырып, өз жанын багып жүргөндөн көрө, оо дүйнө кеткени жакшы болмок).
Баланын жыпар жытын, ту­нук күлкүсүн, таттуу тилин, жү­рөк элжиреткен кылыктарын эч нерсеге алмаштыруу мүмкүн эмес. Мунун баарына көңүл бурбай, жашоо-турмушту шыл­тоо кылып, баланы таштап ке­түү адамдын жүрөгүнүн мерез­дигинен гана болот. Мерездик жана мээримсиздиктен башка эч нерсе өз канынан жаралган баланы таштап кетүүгө, же ага жаман мамиле жасоого түрткү боло албайт. Мындан сыртка­ры, адамдын адамдык сыпа­тын сактоого дин, ыйман чоң өбөлгө болот. Динди түшүнүп, дин көрсөткөн жол менен жүр­гөн адам, жашоодогу баланын ордун, баланын баалуулугун баалай билет. Эми кезеги кел­генде Исламда балага кандай мамиле кылуу керектиги туура­луу айта кетели.
Бала бул ата-энеге Алла Таа­ла ыроологон чоң нээмат. Жөн эле балалуу болуп алуу ар бир ата-эненин колунан келбейт. Эгер Алла бербесе, эч ким бала­луу боло албайт. Өмүр бою ба­ланын жытына зар болуп жүрүп өтүп кеткендер толтура эмеспи? Демек, бала – ата-энеге Алла тарабынан берилген аманат. Аны аздектеп багып, тарбиялап чоңойтуу ата-эненин милдети. Балага кандай мамиле кылууну пайгамбарыбыз (Ага Алланын салам-салаваты болсун) тили менен да, амалы менен да бел­гилеп кеткен. «Баланын жыты – бейиш жытындай», «Улуу­ларга урмат – кичүүлөргө ызаат кылбаган адам бизден эмес», «Балдарга мээримдүү болгу­ла, ким мээрим төкпөсө, ага да мээрим кылынбайт» деген сыяктуу осуяттарын калтырган пайгамбарыбыз жаш балдарга өтө мээримдүү болчу. Бир ирет небереси Хасанды кучактап өөп жатканын көргөн бир адам: – Ой, Алланын элчиси, менин он балам бар, бирок бирөөсүн да өөп, эркелетпейм, – дегенде, пайгамбарыбыз өкүнүп: «Се­нин жүрөгүңдөн мээрим нурун алып салса эмне кылайын. Ким башкаларга мээримдүү болсо, ага Жаратуучу мээрим төгөт» – деп каңырыгы түтөгөн эле. Пайгамбарыбыз (Ага Алланын салам-салаваты болсун) намаз окуп жаткан учурда небереле­ри анын моюнуна минип алган учурлар болчу. Ошондо ыйык чекесин саждадан көтөрбөс­төн, качан алар өз каалооло­ру менен түшүп кетмейинче, эңкейип тура берчү. Бир жолу Умар (Алла андан ыраазы бол­сун) пайгамбарыбыздын үйүнө кирсе, ал неберелерин үстү­нө мингизип алып жөрмөлөп жүргөн экен. Умар (Алла андан ыраазы болсун) бул көрүнүшкө суктанып: – Оо, Алланын элчи­си, сиз кандай сонун улоосуз, – десе, пайгамбарыбыз (Ага Алланын салам-салаваты бол­сун) анын сөзүнө жооп кылып: – Жок, бул балдар кандай сонун чабандестер, – деп айткан эле. Пайгамбарыбыз мейли намаз болсун, мейли кутба учуру бол­сун жанына жөрмөлөп келип алган неберелерине көңүл бур­бай коё алчу эмес. Минбарда кутба айтып жаткан учурунда кирип келген небересин колу­на ала коюп: – бала деген ушун­дай таттуу болот, булардын таттуулугун көрүп туруп, көңүл бурбай коё албаймын, – деп, динде балага кандай мээрим төгүү керектигин үйрөтүп кет­кен. Көчөдө бара жатканда ойноп жаткан жаш балдардын жанына токтоп, аларга салам берип, чачтарынан сылап, анан жолун улачу. Сахабаларынын бири пайгамбарыбыздын ба­лага болгон мээрим сүрөттөп: «Мадинанын көчөсүндө ойноп жүргөн секелек кыздардын кимиси болбосун, пайгамбар­ды колунан жетелеп, каалаган жагына алып кете алат болчу» – деп айткан. Убактылуу дүйнө­нүн эч бир көйгөйүнө кайгырба­ган сабырдуу пайгамбарыбыз бир жарым жашка толуп калган уулу Ибрахим чарчап калган­да, көз жашын токтото албай жашып, жаштары сакалдарын жууп турганын көргөн Абдурах­ман: – Оо, Алланын элчиси, сиз ыйлап жатасызбы? – деп таң­данганда, сууланган сакалын сылап: – Бул – мээримдүүлүк­түн көз жашы, көкүрөктөн муң, көздөн жаш чыгат, бирок Алла ыраазы болчудай сөздөрдү гана сүйлөйбүз, – деп өзүн бас­кан эле.
Мына ушундай, кары менен жашты, ата менен баланы, баа­рын өз ордуна койгон динден алыстап, абалыбыз мышык ыйлоочудай болуп бара жатат. Атанын наркын, баланын бар­кын билбей, маңкурт болуп, күн өткөн сайын сай сөөктү сыздат­кан жаман көрүнүштөргө дуу­шар болуудабыз. Мындай кө­рүнүштөргө жөн эле нааразы­лыгыбызды билдирип отуруп калбастан, андан кутулуунун, аны дарылоонун жолун изде­бесек, мындан жаманын да көрүп калуубуз ажеп эмес. Ал­лахым, Өзүң бизди туура жолго баштап, жамандыктардан сак­тай көр. Аялдарды таштап, эр­кектерге үйлөнүп кетишкен Лут коомунун башына түшүргөн азабыңды бизге түшүрө көрбө!
Мирланбек Акматалиев
The post Атанын наркы, баланын баркы жоголдубу? appeared first on БАКТЫЛУУЛУК ФОРМУЛАСЫ.

September 09, 2015 at 10:50AM

Related posts

Талас облусунун казысы Талас шаарынын мэри менен жолукту

Бүгүн зыяратчылардын алдыңкы тобу кайтып келишет

Ош облусунун мусулмандарынын казыя дин кызматкерлерине жыйын өтүп, анда мечиттердин каттоосу жана кышка даярдыгы каралды

1 comment

Larrybex 10.10.2023 at 01:38 Reply

Leave a Comment