Мекен – бул ар бир адамдын туулуп-өскөн жери жана жашаган турагы. Окуган мектеп университеттерибиз, иштеп жаткан мекеме-ишканалырыбыз, кыскасы, бардык нерселерибиз ушул туулуп-өскөн топурактын үстүнө курулган.
Ата-бабаларыбыз дүйнөнүн эң сонун жана берекелүү жерлерин мекен катары тандап, бизге аманат кылып таштап кетишкен. Бул аманатты коргоо – динибиздин өкүмү, аны сүйүү, коргоо, ага кызмат кылуу – ар бир жарандын мойнундагы ыйык милдет.
Ата-бабаларыбыз кыргыз жерин мекендеп, жашап келишкен. Сырттан келген душмандар элибизди катуу чаап, талап-тоноп, чилдей кылып туш тарапка таратканда, Манас сыяктуу аталарыбыз бөлөк элге, айрыкча душмандарга тебелеп-тепсетпестен, чачылган элин жыйып, кайрадан Ала-Тообузга көчүрүп келип, элижерин ички жана сырткы душмандардан коргоп келишкен.
Ата-бабаларыбыз мекенибиздин баалуу жер-суусун душмандарга тепсетпеш үчүн баатырларча салгылашкан, эч ойлонбой жанын беришкен. Жерибиздин ар бир тилкеси шейиттердин канына сугарылган мекенибиздин эч нерсеге алмаштыргыс баасын абдан жакшы билишибиз керек.
Дилибиздин, тилибиздин, ыйманыбыздын жана артыбызда өсүп келаткан алтын муундун камын ойлоп, өлкөбүздүн өсүп-өнүгүшүнө, келечегине аз болсо да жардам берип, салымыбызды кошуубуз зарыл. Мекенди сүйүү аны коргоо менен эле чектелбейт, ошол эле убакта Мекенибиздин бутуна бекем турушуна салым кошууну, улутубуздун ар тараптан жогорулашы үчүн иштөөнү да талап кылат.
Мекенин сүйгөн адам жер айдайт, жолдорду салат, токой-жайыттарын коргойт, ыр-дастандарда макталган, асман тиреген тоолордун жанында завод-фабрикаларды курат. Ушундайча бир убакта руханий жана материалдык жогорулоону камсыздайт. Эл-журтун сүйгөн атуул улутка кызмат кылууну шарапаттуу милдет катары кабыл алат. Ошондуктан, кыргыз элинде “Эр жигит ардуу болсо, эли-журту алдуу болот” деп айтылат.
Ата-бабаларыбыздын көздүн карегиндей сактап келген аманатына, мурастарына кыянаттык кылбайлы. Алардын баскан жолдорун, тарыхын таанып, каада-салт жана үрп-адаттарынын жакшы жактарын, ыймандуулук сыяктуу жакшы сапаттарын жашообузга сиңирип жашасак, баатырларча өмүр сүргөн ата-бабаларыбыздын руханий санжырасын татыктуу уланткан болор элек. Өз тарыхын билбеген, аны сыйлабаган элдин келечеги жок дегендей, элибиздин тарыхын унутпайлы, Ата Журтубуз үчүн, эне тилибиз үчүн ата-бабаларыбыздын башынан өткөргөн кыйын күндөрүн эстей жүрөлү.
Мекенди сүйүү үй-бүлөдөн башталат. Үй-бүлөдө жакшы тарбия алып, ыймандуу болсок, анда биз ар бир кадамыбызды туура жолдо шилтегенге аракет кылмакпыз. Сүйүктүү пайгамбарыбыз (с.а.в.): “Адамдардын эң жакшысы – башка адамдарга пайдалуу болгону”, – деген. Ыймандуулук адамды ууру кылбаш керек, талап-тонобош керек, бирөөнүн жерин тартып алып, акысын жебеш керек, ушак айтпаш керек, улууга урмат, кичүүгө ызаат кылыш керек, Мекенди коргоп, аны сүйүш керек деген сыяктуу эң жакшы иштерге үндөйт. Демек, биз ыймандуу болуунун аркасы менен адамга жана Ата Мекенге кандай мамиле кылыштын жолун үйрөнөбүз десек жаңылышпайбыз. Дал ушул ыймандуулугубуздун нугундагы динибиз кубаттаган иш-аракеттер менен Мекенибизди сүйгөнүбүздү чагылдыра алабыз жана башка элдерге үлгү болуп, эл-журтубузду сүйдүрө алабыз.
Биздин мекенибизди жетимиштен ашуун улуттун өкүлдөрү турак кылып жашап келишет. Биз, кыргыздар, кең пейил, меймандос, ыймандуу эл болгондуктан, башка улуттар менен ынтымакташып, бир ата-эненин, бир үй-бүлөнүн балдарындай жашап келүүдөбүз. Элибиз башка адамдардын да укугун тебелеп-тепсебей, аларга айкөлдүк менен мамиле жасашат. Тил маселесин эле карап көрсөк жетиштүү болор. Ошондуктан, Кыргыз мамлекетинин ар бир жараны, кыргыздар өзүбүз баш болуп, мейли орус болобу, мейли казак болобу, мейли түрк болобу, мейли дунганбы, мейли өзүбекпи, кимибиз гана болбойлу кыргыз жергесинде ар бирибиз баш калкалап, күн көрүп жашап жаткандан кийин Мекенибиздин чыккынчысы болбойлу. Куттуу кыргыз журтунда “сен минттиң, мен тигинттим” деп жөөлөшүп бөлүнүп-жарылбай, туулгандан моюнубузга парз болгон атуулдук парзыбызды аткаруубуз зарыл. Мекенибиздин тагдырына эмне үчүн биз кайдыгер болушубуз керек? Кайдыгер болууга биздин кандай акыбыз бар? Кайдыгерликтин айынан биз өзүбүздү гана ойлоп, Мекенди сүйүү экинчи планда калып жатпайбы. Жакшы адам белгиси – Эл камы үчүн күйүнөт. Жаман адам белгиси – Өз камы үчүн жүгүрөт, – деп акын Токтогул Сатылганов ырдагандай, ар бирибиз өз көмөчүбүзгө күл тартуудан алыс бололу. “Өздөн чыккан жат жаман, өзөктөн чыккан өрт жаман”, – дейт элибиз. Жеке кызыкчылыгыбызды коргоп, өз жаныбызды сактап, напсибиздин кулу болуп, душманыбызга жан тартып, элибизди кыйынчылыкта таштап, ач-жылаңач калтырып, жарандарыбызды бирибирине тукуруп, арам иштерге түртүп, өз элибизди сатып кеткендерден болуп калбайлы. Демек, Мекенди сүйүү, ага кызмат кылуу, Мекеним дегенде жанын берүүгө даяр болуп аны коргоо – ар бир мекендешибиздин улуттук ж. б. өзгөчөлүктөрүнө карабай, жогорку деңгээлде өтөлүшү зарыл болгон ыйык милдетибиз экенин унутпасак.
http://asylsoz.kg
Ата-бабаларыбыз кыргыз жерин мекендеп, жашап келишкен. Сырттан келген душмандар элибизди катуу чаап, талап-тоноп, чилдей кылып туш тарапка таратканда, Манас сыяктуу аталарыбыз бөлөк элге, айрыкча душмандарга тебелеп-тепсетпестен, чачылган элин жыйып, кайрадан Ала-Тообузга көчүрүп келип, элижерин ички жана сырткы душмандардан коргоп келишкен.
Ата-бабаларыбыз мекенибиздин баалуу жер-суусун душмандарга тепсетпеш үчүн баатырларча салгылашкан, эч ойлонбой жанын беришкен. Жерибиздин ар бир тилкеси шейиттердин канына сугарылган мекенибиздин эч нерсеге алмаштыргыс баасын абдан жакшы билишибиз керек.
Дилибиздин, тилибиздин, ыйманыбыздын жана артыбызда өсүп келаткан алтын муундун камын ойлоп, өлкөбүздүн өсүп-өнүгүшүнө, келечегине аз болсо да жардам берип, салымыбызды кошуубуз зарыл. Мекенди сүйүү аны коргоо менен эле чектелбейт, ошол эле убакта Мекенибиздин бутуна бекем турушуна салым кошууну, улутубуздун ар тараптан жогорулашы үчүн иштөөнү да талап кылат.
Мекенин сүйгөн адам жер айдайт, жолдорду салат, токой-жайыттарын коргойт, ыр-дастандарда макталган, асман тиреген тоолордун жанында завод-фабрикаларды курат. Ушундайча бир убакта руханий жана материалдык жогорулоону камсыздайт. Эл-журтун сүйгөн атуул улутка кызмат кылууну шарапаттуу милдет катары кабыл алат. Ошондуктан, кыргыз элинде “Эр жигит ардуу болсо, эли-журту алдуу болот” деп айтылат.
Ата-бабаларыбыздын көздүн карегиндей сактап келген аманатына, мурастарына кыянаттык кылбайлы. Алардын баскан жолдорун, тарыхын таанып, каада-салт жана үрп-адаттарынын жакшы жактарын, ыймандуулук сыяктуу жакшы сапаттарын жашообузга сиңирип жашасак, баатырларча өмүр сүргөн ата-бабаларыбыздын руханий санжырасын татыктуу уланткан болор элек. Өз тарыхын билбеген, аны сыйлабаган элдин келечеги жок дегендей, элибиздин тарыхын унутпайлы, Ата Журтубуз үчүн, эне тилибиз үчүн ата-бабаларыбыздын башынан өткөргөн кыйын күндөрүн эстей жүрөлү.
Мекенди сүйүү үй-бүлөдөн башталат. Үй-бүлөдө жакшы тарбия алып, ыймандуу болсок, анда биз ар бир кадамыбызды туура жолдо шилтегенге аракет кылмакпыз. Сүйүктүү пайгамбарыбыз (с.а.в.): “Адамдардын эң жакшысы – башка адамдарга пайдалуу болгону”, – деген. Ыймандуулук адамды ууру кылбаш керек, талап-тонобош керек, бирөөнүн жерин тартып алып, акысын жебеш керек, ушак айтпаш керек, улууга урмат, кичүүгө ызаат кылыш керек, Мекенди коргоп, аны сүйүш керек деген сыяктуу эң жакшы иштерге үндөйт. Демек, биз ыймандуу болуунун аркасы менен адамга жана Ата Мекенге кандай мамиле кылыштын жолун үйрөнөбүз десек жаңылышпайбыз. Дал ушул ыймандуулугубуздун нугундагы динибиз кубаттаган иш-аракеттер менен Мекенибизди сүйгөнүбүздү чагылдыра алабыз жана башка элдерге үлгү болуп, эл-журтубузду сүйдүрө алабыз.
Биздин мекенибизди жетимиштен ашуун улуттун өкүлдөрү турак кылып жашап келишет. Биз, кыргыздар, кең пейил, меймандос, ыймандуу эл болгондуктан, башка улуттар менен ынтымакташып, бир ата-эненин, бир үй-бүлөнүн балдарындай жашап келүүдөбүз. Элибиз башка адамдардын да укугун тебелеп-тепсебей, аларга айкөлдүк менен мамиле жасашат. Тил маселесин эле карап көрсөк жетиштүү болор. Ошондуктан, Кыргыз мамлекетинин ар бир жараны, кыргыздар өзүбүз баш болуп, мейли орус болобу, мейли казак болобу, мейли түрк болобу, мейли дунганбы, мейли өзүбекпи, кимибиз гана болбойлу кыргыз жергесинде ар бирибиз баш калкалап, күн көрүп жашап жаткандан кийин Мекенибиздин чыккынчысы болбойлу. Куттуу кыргыз журтунда “сен минттиң, мен тигинттим” деп жөөлөшүп бөлүнүп-жарылбай, туулгандан моюнубузга парз болгон атуулдук парзыбызды аткаруубуз зарыл. Мекенибиздин тагдырына эмне үчүн биз кайдыгер болушубуз керек? Кайдыгер болууга биздин кандай акыбыз бар? Кайдыгерликтин айынан биз өзүбүздү гана ойлоп, Мекенди сүйүү экинчи планда калып жатпайбы. Жакшы адам белгиси – Эл камы үчүн күйүнөт. Жаман адам белгиси – Өз камы үчүн жүгүрөт, – деп акын Токтогул Сатылганов ырдагандай, ар бирибиз өз көмөчүбүзгө күл тартуудан алыс бололу. “Өздөн чыккан жат жаман, өзөктөн чыккан өрт жаман”, – дейт элибиз. Жеке кызыкчылыгыбызды коргоп, өз жаныбызды сактап, напсибиздин кулу болуп, душманыбызга жан тартып, элибизди кыйынчылыкта таштап, ач-жылаңач калтырып, жарандарыбызды бирибирине тукуруп, арам иштерге түртүп, өз элибизди сатып кеткендерден болуп калбайлы. Демек, Мекенди сүйүү, ага кызмат кылуу, Мекеним дегенде жанын берүүгө даяр болуп аны коргоо – ар бир мекендешибиздин улуттук ж. б. өзгөчөлүктөрүнө карабай, жогорку деңгээлде өтөлүшү зарыл болгон ыйык милдетибиз экенин унутпасак.
http://asylsoz.kg
//
The post Мекенди сүйүү ыймандан! appeared first on FORMULA.KG.
September 13, 2015 at 09:49PM
