Күн менен Айдын керемети

Азыркы астрономия илими боюнча Күн түрдүү нур жана энер­гия бөлүп чыгаруучу чоң жылдыз. Күн бул өзгөчөлүгүн өз ичинде пайда болгон күйүп-жануунун на­тыйжасынан алат. Ай болсо Жер шары сыяктуу Күн системасына кирет. Ал Күндөн алган нурду ча­гылыштырып турат. Ал өз алдын­ча нур болуп эсептелбеген жана сырткы бети гана Күндүн нуруна чагылышып жанып-өчкөн плане­та. Ал эми биз сөз кылып жаткан Куранда Күн менен Айдын ор­тосундагы бул айырмачылыктар мүмкүн болушунча ошол доордо­гу адамдардын деңгээлине жара­ша жөнөкөй жана жеңил түрдөгү сүрөттөөлөр менен ажыратылып көрсөтүлгөн.
Маселен, ошол аяттардын айрымдарында:

«Асманда бурч­тарды, алардын ичинде чырак­ты (Күндү) жана нурду чагылыш­тырып туруучу Айды жараткан Алла – улуктун Улугу!» (Фуркан сүрөөсү, 25/61),
«Алла жети ка­бат асманды кантип кабат-ка­бат кылып жаратканын көрбөй жатасыңарбы? Ал жети кабат асмандын ичинен Айды нур ча­чуучу, Күндү жарык берүүчү чы­рак кылып койду» (Нух сүрөөсү, 71/15-16), «Силердин үстүңөр­гө жети кабат бекем асманды куруп койдук. Анда жаркырап алоолонуп күйүп жанган жарык берчү чырак (Күндү) жараттык» (Набаа сүрөөсү, 78/12-13) деп ай­тылган.

Соңку аяттагы «жаркырап алоолонуп күйүп жанган чырак» деген мүнөздөмө сөзсүз түрдө Күнгө таандык. Жогорудагы аят­тарда Ай нур чагылтуучу катары сыпатталат. Ал эми Күн нур жана энергия бөлүп чыгаруучу жана жанып турган чырак, лампа ка­тары мүнөздөлгөн. Аяттарда ай­тылып өткөн мүнөздөмөлөрдө «зия» менен «нур»дун ортосунда курамдык жактан айырма бол­гондой эле, нур булагы болуу жа­гынан да, Күн менен Айдын орто­сунда айырмачылык бар.
Анткени Алла Таала бул жаг­дайды Курандын башка бир ая­тында төмөнкүчө кабарлайт:

«Биз түн менен күндүздү ку­дуретибиздин далили катары эки белги кылдык. Эгеңердин кеңчилигинен насип издөөңөр, жылдардын санын, мезгилдин эсеп-кысабын билүүңөр үчүн түндүн (нур чачкан) белгисин жок кылып, күндүздүн белги­си болгон жарыкты ортого кой­дук». (Исра сүрөөсү, 17/12).

Улуу ислам окумуштуусу М. Хамди Йа­зыр бул аятты мындайча чечме­лейт: «Демек, Ай алгач Күн сыяк­туу нур бөлүп чыгарган. Ай дагы өз алдынча бир Күн болгондук­тан, Күн сыяктуу жогорку даража­дагы энергияга ээ болчу. Кийин Алла Таала ал Күндү жок кылды. Мындайча айтканда, аны өчүр­дү жана биз билген азыркы түн белгиси Ай пайда болду. Айдын жүзүндөгү кара тактар, чагылды­рып турган нурларынын чоңойуп кичирейиши жана акырында жок болуп, кайрадан жаңы ай сыяктуу пайда болушу – бул анын жара­тылгандан кийин кайрадан жок кылынгандыгынын бир далили. Ай нурун өзүнөн эмес, Күндөн алгандыгы көп жылдардан бери эле астрономия илимпоздору­на маалым болсо да, анын алгач Күн сыяктуу нур бөлүп чыгаруучу жана кийинчерээк жок кылынып өчүрүлгөндүгү билинген эмес. Куран кабарлаган бул акыйкатты заманыбыздын илим адамдары кабылдап, учурда дал ушул пи­кирдин тегерегинде ой-жүгүртүп изилдеп келишет» (М. Хамди Йазыр, Хак дини Куран дили, V, 3170, Стамбул-1960).
http://muslim.kg

//

The post Күн менен Айдын керемети appeared first on FORMULA.KG.

September 22, 2015 at 08:33AM