Бала төрөлгөнгө чейин болочок эне өзүн кандай алып жүрүү керектиги тууралуу айтылып өттү. Эми бала төрөлгөндөн кийин ата-эне кандай иштерди аткаруусу керек. Мына ушуга учкай токтолобуз.
1. Исламда бала төрөлгөндөн соң ата-энеге милдет болгон биринчи амал – анын кулагына азан чакыруу. Азан чакырууда баланын оң кулагына азан, сол кулагына коомат айтылат. Бул амал баланын эң биринчи уккан сөзү Алланын аты болуусу үчүн аткарылат. Демек, өз убагында кулагына азан айтылбай калган балдарга кийин чоңоюп калганда азан айтуунун кажети жок. Ошондой эле ат коюу менен азан чакыруунун бири-бирине байланышы жок. Болгону азан чакыргандан кийин балага ат коюлгандыктан, “азан чакырып, ат коюу” деген каада сакталып калган. Кээ бир аалымдар төрөлгөн баланын кулагына айтылган азан, анын жаназасына тиешелүү деп айтышкан. Бул “төрөлгөн жандын өлмөгү бар” деген маанини туюндурат. Б.а. төрөлгөн адам эртедир-кечтир өлөт, анын өмүрү азан менен намаздын ортосундай аз гана мөөнөт.
2. Ата-эне балага жакшы ат коюусу керек. Анткени, адамдын ысымы аны менен өлгөнгө чейин чогуу болот. Анын жашоо-турмушуна да таасирин тийгизүүсү мүмкүн. Ошондой эле Кыяматта ар бир адам ысымы менен чакырылат. Ошондуктан балага ат койгон мезгилде Аллага жага турган, шариятка туура келе турган аттарды тандоо керек. Пайгамбарыбыз (Ага Алланын салам-салаваты болсун): “Ысымдардын жакшысы – Абду (кул) деген сөз менен башталган аттар” – деп айткан. Дагы бир хадисте “Ысымдардын жакшысы – Абдулла, Абдурахман сыяктуу ысымдар” – деп айтылган. Мындан сырткары эл арасында кеңири тараган кулакка уккулуктуу, жакшы маанидеги аттарды да коюуга болот. Мындай аттарды кийин өзгөртүүнүн да кажети жок. Каапыр, динсиз адамдардын ысымы, же шариятка туура келбеген ысымдар коюлуп калса гана аны өзгөртүү керек.
3. Ымыркайдын чачын алып, анын салмагындай алтынды, же анын баасын садака кылуу керек. Бул садака баланын ар кандай жамандыктардан сак болуусуна себеп болот деген айтымдар бар.
4. Наристе уул болсо эки, кыз болсо бир кой союп жентек той берүү керек. Бул амалды бала төрөлгөндөн жети, он төрт, же жыйырма бир күн өткөндөн кийин аткаруу сүннөткө ылайык болот.
5. Эркек баланы чоңоюп кеткенге чейин сүннөткө олтургузуу керек.
6. Эне баланы эки жыл эмизүүсү керек. Эненин сүтү бала үчүн табылгыс азык жана дары болот. Эне сүтүн эмген баланын энеге мээрими болот. Энесине мээримсиз болгон балдардын көбү эне сүтүн толук кандуу эмген эмес. Ошондуктан эне өз мээримин балага сүт аркылуу өткөрүүсү керек.
Токон Жээнмырзаева,
(Уландысы бар)
